13:31 - 8 กรกฎาคม 2563 (แก้ไขล่าสุด 13:43 - 8 กรกฎาคม 2563)

 

 

ได้อ่านนิทานตุ๊กตาแตกของท่านพุทธทาสภิกขุ จากในบทความของ อ.ดนัย จันทร์เจ้าฉาย ที่เขียนไว้ใน Marketeer ฉบับเดือนกันยายน 2551 เรื่อง มอง สังคม ผ่านนิทาน คิดว่าน่าสนใจดี เป็นการอธิบายหลักปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นกระบวนการเกิดขึ้นและดับไปแห่งความทุกข์ผ่านเรื่องราวของนิทานเด็กเล็ก ๆ คนหนึ่ง   ได้รับตุ๊กตาเป็นของขวัญวันเกิด  อยู่มาวันหนึ่งตุ๊กตาตกลงมาแตก  เมื่อเด็กคนนั้นเห็นว่าตุ๊กตาของตน ตกลงมาแตกจึงเกิดความเสียใจ  หรือรู้สึกห่อเหี่ยวในใจ  จึงร้องไห้คร่ำครวญ แม้ว่าหลายวันผ่านไป เมื่อคิดถึงเหตุการณ์นี้  ก็ยังเกิดความเสียใจขึ้นมาอีก เพราะรู้สึกสูญเสียของรักของตนเองไป สุดท้ายเด็กคนนี้ก็เกิดทุกข์ เพราะไม่เข้าใจเหตุแห่งทุกข์ทั้งปวงเกิดเป็น ปฏิจจสมุปบาท ครบ 1 รอบดังนี้....

 

1. อวิชชา เมื่อเด็กน้อยมองดูตุ๊กตาตกลงแตกอย่างนึกไม่ถึง ปฏิจจสมุปบาทเกิดขึ้น

2. สังขาร ปรุงแต่งจิตให้เกิดการรับรู้

3. วิญญาณ เพราะเห็นตุ๊กตาตก จึงเกิดการรับรู้ทางตา จักษุวิญญาณ

4. นามรูป อายตนะ ผัสสะ  เกิดความรู้สึกนึกคิด รับรู้เพราะตาสัมผัสตุ๊กตา

5. เวทนา ความรู้สึกว่าเป็นทุกข์ เสียใจเกิดขึ้น

6. ตัณหา ไม่อยากทุกข์ เสียใจ เพราะตุ๊กตาแตก

7. อุปาทาน เกิดความเสียใจ เพราะความยึดถือว่านั่นเป็นตุ๊กตาของเรา

8. ภพ เกิด ตุ๊กตาของเรา มีความรู้สึกเป็นเจ้าของ

9. ชาติ เกิดความรู้สึกว่านี่มันตัวเรา นี่ตุ๊กตาของเราตกแตกนำไปสู่ความเสียใจ

10.อุปายาส คือ เกิดความทุกข์ในเรื่องตุ๊กตาตกแตกคือการคร่ำครวญ ร้องไห้เสียใจ

ลองนำไปใช้สำรวจตัวเองกันดูว่าเราได้เกิดอาการยึดมั่นถือมั่นกันหรือเปล่า