อย่าลืมว่าชีวิตจะสุข หรือทุกข์นั้น อยู่ที่เราเป็นสำคัญไม่ใช่เพราะคนอื่น หรือเหตุอื่นชีวิตไม่อาจเป็นไปดังหวังได้หมดเปรียบไปก็ไม่ต่างกับเกมกีฬาที่ต้องมีแพ้ชนะใครที่หวังชัยชนะไปเสียทุกครั้ง ก็เตรียมตัวทุกข์ใจไว้ได้เลยพูดเช่นนี้มิได้หมายความว่าให้เตรียมตัวเป็นผู้แพ้ตั้งแต่อยู่ในมุ้งหามิได้ ใครที่คิดเช่นนั้นก็คงงอ - มืองอเท้าตั้งแต่แรกคนเราควรพากเพียรอย่างเต็มที่ แต่ใครเล่าที่จะกำหนดผลสำเร็จไปได้หมดคนที่มีน้ำใจเป็นนักกีฬา ต้องรู้จักแพ้ให้เป็น ฉันใด ในยามที่ชีวิตตกต่ำบัณฑิตพึงรู้จักทำใจให้เป็นฉันนั้นแต่คนเรามักทำใจไม่ได้ เพราะคอยหวนคะนึงถึงวันคืนอันชื่นบานสมัยยังมั่งมีศรีสุข หรือยังมีหน้ามีตาแต่อดีตมีไว้เพื่อเป็นฐานหนุนส่งให้เกิดปัจจุบัน เพื่อก้าวไปสู่อนาคตใครที่เอาอดีตมาเหนี่ยวรั้งตนไว้ไม่ให้ไปข้างหน้าก็เท่ากับเป็นนักโทษในกรงขังของตัวเองชีวิตนั้นให้รางวัลก็แต่ผู้ที่อยู่กับปัจจุบัน เพราะปัจจุบันเท่านั้นที่เป็นของจริงจริงอยู่

บ่อยครั้งที่ปัจจุบันมีแต่เรื่องระทมทุกข์ อดีตนั้นน่า"พิสมัย"มากกว่าแต่ถ้าเราจะหวนไปหาอดีตบ้างก็ควรเป็นชั่วครู่ชั่วขณะเพื่อชุบชูจิตใจให้ชื่นบานจะได้มีกำลังมาฟันฝ่าชีวิตในปัจจุบันอย่างไรก็ตามอย่าลืมว่าชีวิตจะสุขหรือทุกข์นั้นอยู่ที่เราเป็นสำคัญไม่ใช่เพราะคนอื่นหรือเหตุอื่น เช่นเดียวกับความจน และความรวยนั้นอยู่ที่มุมมองของเราคนไทยเป็นอันมากกำลังทุกข์  เพราะคิดอยู่ตลอดเวลาว่าตัวเองยากจนลงตราบใดที่ยังจมอยู่กับความคิดแบบนี้ก็ไม่มีวันคลายทุกข์ไปได้แต่เราลืมไปแล้วหรือว่าชีวิตความเป็นอยู่ของเราตอนนี้ ถึงอย่างไรก็ยังดีกว่าบางช่วงในอดีตลองมองไปรอบตัว จะพบว่าข้าวของในบ้านหลายชิ้นเคยเป็นของสุดเอื้อม สมัยเรายังเด็ก หรือเป็นหนุ่มเป็นสาวรถยนต์ แก้วแหวนเงินทอง วีดีโอ สเตอริโอ ซีดี ฯลฯมองในแง่นี้เราไม่ได้จนลงแต่รวยขึ้นต่างหาก ยิ่งถ้าเปรียบกับคนอีกมากมายตอนนี้ไม่ว่าจะมองลงไปข้างล่างหรือมองขึ้นข้างบน เราก็

ยังสบายกว่ามากคนที่ถูกยึดรถไป สมควรแล้วที่จะคิดว่าตัวเองโชคดีกว่าคนที่กิจการล้มละลายส่วนคนที่กิจการล้มละลาย ก็ยังโชคดีกว่านักธุรกิจพันล้านที่มีหนี้ท่วมหัวแต่ถึงจะเป็นหนี้เป็นสินมากแค่ไหนเราก็ยังมีสิทธิเลือกได้ว่าตัวเองจะทุกข์ หรือไม่ทุกข์เพราะถึงที่สุด สุขหรือทุกข์ไม่ได้อยู่ที่จำนวนทรัพย์ หรือหนี้สินหากอยู่ที่ใจของเราถ้าเราคิดอยู่ตลอดเวลาว่าตัวแย่แล้ว ๆ นรก ก็เกิดขึ้นทันตาเห็นเรามีสิทธิที่จะคิดว่าตัวเองไม่แย่แต่สิทธินี้เราจะใช้หรือไม่อยู่ที่ใครถ้าไม่ใช่ตัวเราเองกระนั้นก็ตาม นอกจากวิธีคิดหรือมุมมองแล้ว คุณภาพจิตของเราก็สำคัญถ้าเราเป็นคนรู้จักสันโดษ ยินดีในสิ่งที่ตัวเองได้มาหรือมีอยู่มีน้ำใจเอื้อเฟื้อเผื่อ รู้จักแสวงหาความสงบในจิตใจวิกฤตของสังคมหรือวิกฤตการณ์อื่น ๆ ของชีวิตที่กำลังเผชิญอยู่ก็ไม่ใช่เรื่องเหลือวิสัย ที่จะฟันฝ่าไปได้ จาก…ร่มไม้และเรือนใจ วันศุกร์ที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553
โดย...........พระไพศาล วิสาโล